Op 25 januari 2021 publiceerden een groep prominente PKN leden een open brief aan de synode van de PKN.
De tekst van de open brief is als volgt:
Open brief aan de PKN
Posted on 25/01/21
Vandaag
stuurden een tiental prominenten een open brief aan de Protestantse
Kerk Nederland met de oproep om duurzaamheid en klimaatverandering een
duidelijke plek te geven in het beleid. Als initiatiefnemer van
GroeneKerken geeft de Protestantse Kerk Nederland al aan dat zij
aandacht te heeft voor duurzaamheid. Dat is mooi. Gelukkig is het ook
een vast voornemen van de Protestantse Kerk om in allerlei geledingen
het thema duurzaamheid met de drie facetten (mensen, financiën en
klimaat) een stevige plek te geven in de uitvoering van het beleid.
Daarom kunnen we als GroeneKerken, met een achterban van onder andere
192 PKN kerken, ook zeggen dat we volledig achter de oproep van de
briefschrijvers staan: “Het moet op de agenda staan.”.
Onderstaand de tekst van de open brief:
Synode, voor onderzoek is het te laat!
Open Brief
Ameide/Amersfoort, 25 januari 2021
Geachte preses, geachte synodeleden,
De toekomst open tegemoet,
is de titel van een belangrijk document op uw agenda, deze week. We
zitten midden in de problemen van de corona-crisis, maar dat is
natuurlijk kinderspel vergeleken bij de problemen die er aankomen. In de
toekomst.
Vermoedelijk
weten de meesten van ons over twintig jaar amper nog wat corona is,
maar ervaren dan wel aan den lijve de gevolgen van de massale sterfte
van de insecten, de kanaries in onze kolenmijn. De voorboden van wat
ons, mensen, te wachten staat.
Het
bekende rijtje van verdere rampen hoeft hier niet opgenoemd te worden.
‘It’s like doomsday’ zei een brandweerman in California na de hevige
bosbranden van het afgelopen jaar. We zullen de apocalyptische beelden
van het laatste Bijbelboek Openbaring nog nodig hebben.
De toekomst open tegemoet,
moet de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland
helpen om ideeën en idealen om te zetten in concreet beleid. Het gaat
over missie en focus en kernwaarden. Over programmalijnen en
randvoorwaardelijke aspecten. Maar het gaat niet over duurzaamheid, over
klimaatverandering, over biodiversiteit, over consumentisme, over
levensstijl, over keuzes die gemaakt moeten worden. Ja, de
dienstenorganisatie in Utrecht probeert zelf duurzaam te zijn. En, ja
toch nog, één zinnetje in de 32 pagina’s gaat erover, in het kader van
vluchtelingen en armoedebestrijding: ‘We gaan onderzoeken op welke
manier “duurzaamheid en de zorg voor de schepping” hieraan kan worden
toegevoegd’.
Beste mensen
van de synode, voor onderzoek is het te laat. Rond dat woord
‘onderzoeken’ hangt een nicotinelucht. De sigarettenindustrie heeft ook
lang van alles onderzocht, heel grondig, ook toen het niet meer nodig
was en het voor iedereen duidelijk was dat je van sigaretten kanker
krijgt.
Er is al van alles
onderzocht over klimaatverandering, over stikstofuitstoot, over
achteruitgaande biodiversiteit, over zeespiegelstijging, over
vluchtelingenstromen.
Onderzoek
moet doorgaan, maar we weten genoeg om te handelen. Nu. Hier en nu, om
met Martin Luther King te spreken. Ook onderzoek naar de manier om
duurzaamheid in de kerk aan de orde te stellen is te laat. Het moet op
de agenda staan. Bovenaan.
Wat duurzaamheid betreft getuigt dit stuk van – nog een keer King – do-nothingism and standstillism.
De
tijd is voorbij dat de kerk het beleid bepaalde in het land en dat is
maar goed ook. Maar ze kan wel wat doen. Ze kan spreken. Ze kan oproepen
tot de daadwerkelijke gehoorzaamheid waar Bonhoeffer het over had. Ze
kan bij haar leden verwijzen naar het evangelie van Jezus Christus
waarin het gaat om delen en dienen. Waarin het offer niet ontweken
wordt. En dan moet de kerk dat spreken vervolgens omzetten in beleid.
Een ouder beleidsstuk van de PKN heeft de mooie titel Geloven in delen – delen in geloof.
Daarin komt het begrip duurzaamheid wel voor, maar dan gekoppeld aan
het werk van Kerk in Actie. Welke projecten kunnen we opzetten om de
slachtoffers van de klimaatverandering te helpen? Dat is goed, dat is
prachtig, maar het is te weinig. Het is niet radicaal genoeg. Dat gaat
over ver weg. Het vraagt ons om af en toe onze portemonnee te trekken.
En dat willen we best. We zijn de beroerdsten niet.
Maar
dat is niet waar het evangelie op mikt. Daarin gaat het er niet alleen
om dat er in het leven van de ander iets verandert, maar dat er in mijn
leven, in ons leven, een radicale omzetting plaats vindt. Laten we het
maar met de ouderwetse bekeringsterminologie zeggen, want om minder gaat
het niet. Het gaat erom los te komen van het consumentisme dat ons
aangepraat wordt, van het ‘bedrog van de rijkdom’ waar de Bijbel het
over heeft. Om het eenvoudige leven te ontdekken als het goede leven. De
schoonheid van de kleine dingen te ervaren, de krokus in de tuin, het
veulen in de wei, de kleurenpracht van een ondergaande zon.
De
kerk is niet de zoveelste milieuclub. Ze leeft uit de genade van de
Heer die ze verkondigt, maar als ze die genade niet weet te verbinden
met het appèl om zuinig te zijn op aarde, lucht en water, is het
goedkope genade.
Daar spreekt onze kerk te weinig over. In haar bladen (Petrus, Woord en Weg)
gaat het zelden of nooit over deze radicale keuzes voor een andere
manier van leven. Waarom niet? Een blinde vlek bij de beleidsmakers?
Leeft het niet bij de lezers? Moet het dan juist niet aan de orde komen?
Moet het daarover niet gaan in de beleidstukken?
Of
we het nog redden op deze planeet? Volgens sommigen is het al te laat.
Het mag ons niet in de armen van het consumentisme jagen. Wie de armoe
en de voosheid daarvan ontdekt heeft, kan niet meer terug.
Mensen
kunnen het Koninkrijk van God niet maken. Maar zoals een oude Joodse
wijze, rabbi Tarfon, bijna tweeduizend jaar geleden al zei over de
opdracht om het beloofde land te bereiken:
‘Het is niet aan jou om de taak te volbrengen, maar je hebt ook niet het recht om ermee te stoppen’.
We wensen u wijsheid bij uw beraadslagingen,
Met vriendelijke groet,
Sam Janse, Ameide
Margriet van der Kooi, Driebergen
Bert de Leede, Amersfoort
Wilma de Leede-de Kruijf, Amersfoort
Trees van Montfoort, Utrecht
Koos van Noppen, Amersfoort
Matthias Olthaar, Beilen
Jacques Schenderling, Ingen
Paul Schenderling, Amersfoort
Eva van Urk-Coster, Dordrecht