Een bloemlezing van de onderwerpen die we hebben besproken
Seizoen 2020-2021
6 januari 2021
Circulaire economie: "wat betekent dat voor mij?
Er zijn heel veel goede ideeën over de circulaire economie, maar er wordt te weinig tot uitvoering gebracht. Hoe zorgen we ervoor dat mensen in grote en kleine bedrijven en bij de overheid zich steeds de vraag stellen wat betekent dat wat ik nu maak of beslis voor de circulaire economie?
We zijn volledig afhankelijk van de natuur. Alles komt ook uit de natuur.
Duurzaamheid heeft met meer te maken dan met energie. Het heeft alles te maken met de grondstoffen die we in onze wereld hebben en die we in een steeds sneller tempo aan het opmaken zijn. Op 3 mei 2020 hadden we in ons land de hoeveelheid voor dat jaar al opgebruikt en begonnen we de aarde verder leeg te halen (zie Overshoot days 2020).
Duurzaam leven is niet alleen weinig of geen vlees eten, weinig of niet vliegen enz. maar de meeste impact op de natuur hebben onze bezittingen, de producten die we in huis halen. We blijven maar consumeren in een lineaire economie. Wij omringen ons met veel producten. De industrie zorgt er voor dat we steeds meer willen hebben, prikkels voor aankoop en ze zorgt er ook voor dat producten minder lang mee gaan. Dan weer nieuwe grondstoffen gebruiken voor nieuwe producten.
Oude producten komen sneller in de prullenbak, de afvalberg groeit, de vervuiling neemt toe, ook lucht en water door grotere productie door industrie.
Leefklimaat wordt minder en virussen krijgen kansen. Producten die worden weggedaan worden maar heel gedeeltelijk gerecycled. Veel grondstoffen gaan verloren. Wanneer de grondstoffen op zijn weten we niet, wel zien we een schaarste al optreden bij de metalen. We zitten nu al in de slechtste scenario’s van wat klimaatgeleerden voorspelden. De aarde warmt sneller op met als gevolg: overstromingen, droogte, een toename van onbewoonbare gebieden op aarde, vluchtelingenstromen.
Een circulaire economie is noodzaak. We moeten zo zuinig zijn met grondstoffen dat we de aarde niet uitputten. Timmermans bij de EU drong er al op aan en ook onze staatssecretaris wil er aan werken: in 2030 moet de economie voor 50% en in 2050 voor 100% circulair zijn. Hoopvolle signalen: soms lege schappen in de winkel door tekorten, door vervoersproblemen. Mensen gaan ook bewuster vragen naar de herkomst van wat ze kopen. Er moeten eerlijke prijzen berekend worden, waarin alles wordt meegeteld. Banken beginnen ook de noodzaak in te zien en willen nu ook investeren in bedrijven, die circulair willen werken.
Er is een biologische kringloop, die onze aandacht verdient. Geen voedselverspilling, maar voedsel gebruiken en ook de resten gebruiken ( bv. wat er nog van sinaasappelschillen gemaakt kan worden en gft afval wat goede bodem kan zijn voor nieuw voedsel ( mooi voorbeeld koffiedik als voeding voor champignons).
Maar daarnaast is er ook een technische kringloop. Daarin gaat het om
de producten die we aanschaffen.
Een ladder van 10 R’s geeft inzicht in de mogelijkheden hoe we er mee
om kunnen gaan.
1. Refuse ( iets bewust niet kopen omdat ik het niet echt nodig heb.) 2. Rethink ( bezinnen of het echt wel goed is dat ik het koop, ik kan het ook lenen of samen met anderen kopen en gebruiken.) 3. Reduce ( bij het vervaardigen minder materiaal gebruiken en bij het kopen letten op welk materiaal het beste is.) 4. Re-use ( hergebruik van spullen- kopen van tweedehands spullen en spullen langer gebruiken.) 5. Repair (laten repareren denk ook aan repaircafe) 6. Refurbish (product als nieuw op de markt brengen na nieuwe onderdelen ingebracht te hebben of gemoderniseerd.) 7. Remanufacture ( van oude onderdelen een nieuw product maken.) 8. Repurpose ( hergebruik voor een andere bestemming.) 9.Recycling ( laagwaardig: de grondstoffen krijgen een bestemming als materiaal voor vulling. hoogwaardig: het product wordt zo gemaakt dat na afloop van de gebruikstijd er eenzelfde product mee kan worden gemaakt.) 10. Recover (afval verbranden om er nog energie uit te halen, maar daarmee verdwijnen de grondstoffen).
Er wordt nu 79 % van de producten gerecycled, maar slechts 13 % van nieuwe producten is van gerecyclede grondstoffen. Daardoor waren we op 3 mei al door de grondstoffen voor 2020 heen.
Er komt nu ook aandacht voor het leasemodel. Producten blijven eigendom van de producent, de gebruiker least het product. De grondstoffen zo bij het bedrijf dat er belang bij heeft om het zo lang mogelijk te gebruiken. Een voorbeeld: Philips die de totale verlichting van de vertrekhal (inclusief energiekosten) van Schiphol in eigendom heeft en Schiphol betaalt alleen de kosten van “licht”.
Waarom is de circulaire economie zo belangrijk: 70 % van de
klimaatkosten wordt veroorzaakt door de producten die we bezitten, het innen
van grondstoffen, het productieproces en het vervoer. Door hier op te gaan bezuinigingen
kan er enorme besparing optreden in de uitstoot van CO2.
Als hoorders krijgen we de uitnodiging om de verborgen impact van ons
eigen leven op de aarde te testen (via "mijn verborgen impact") We moeten af van
het geloof dat we moeten blijven groeien om gelukkig te zijn.
In de bespreking worden de aandeelhouders van bedrijven genoemd die vooral veel verkoop en winst willen zien. Cor noemde een boek over de spanning bij Unilever ( "het grote gevecht" . Jeroen Smit). Philips en Apple lijken al meer te bewegen in de richting van de circulaire economie. De milieuschade dient meegenomen te worden bij de productie en verkoopprijzen.
Het blijkt in de coronacrisis dat andere zaken belangrijker zijn dan de economische groei...........
11 november 2020
Wat is biodiversiteit?
Christa Heijting is uitgenodigd om haar verhaal over Biodiversiteit te houden. Zij doet dit aan de hand van een indrukwekkende Powerpointpresentatie, (klik hier voor de link). De hoeveelheid informatie die we krijgen is zo groot dat ik mij maar beperk tot het vermelden van de belangrijkste punten en verder verwijs naar de presentatie op de website.
Biodiversiteit gaat over meer dan de soorten planten en dieren om ons heen, het gaat over heel onze leefgemeenschap tot en met de genen.
Een wetenschappelijk onderzoekspanel IPBES, (Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services) nauw gelieerd aan de VN, heeft een rapport opgesteld, waaruit blijkt dat er een sterke afname is van de Biodiversiteit en dat daardoor vele delen van de flora en fauna en daarmee onze leefomgeving ernstig worden bedreigd. Dat menselijk handelen grote invloed heeft op die afname. Vooral in de laatste eeuw en specifieker in de laatste decennia versnelt het tempo waarin diersoorten, planten en leefklimaat achteruitgaan. Het aantal soorten dat in de gevarenzone terecht is gekomen is zorgwekkend gegroeid.
Dit alles door de wijze waarop wij mensen omgaan met de ons omringende natuur en het klimaat. Allerlei sectoren van ons bestaan zoals industrie, landbouw, bosbouw, verkeer, consumptiegedrag, bevolkingstoename, dragen daaraan bij: het ene meer dan het andere.
De vraag mag gesteld worden: is dit erg?
Het antwoord is duidelijk: Ja. Alles in onze leefomgeving hangt met
alles samen en is daarvan afhankelijk. Als het ene soort uitsterft heeft dat
invloed op de soort, die daarvan leeft. De voedselketen moet in stand blijven.
Bijvoorbeeld wanneer de bijen er niet meer zijn om te bestuiven dan heeft dat
invloed op de oogst en daarmee op de gezondheid van mensen en dieren.
Micro-organismen, aaltjes, insecten, vogels, zoogdieren en zo, ze hebben
allemaal hun plaats om een goed ecosysteem in stand te houden.
Gelukkig gebeurt er al het een en ander om het verlies aan biodiversiteit tegen te gaan. De laatste jaren is er een verbetering waar te nemen maar het is nog te weinig. Het IPBES verwacht dat allerlei maatregelen en ecodiensten zullen werken aan het stoppen van de afname van de biodiversiteit. Christa vindt dat de dreiging goed wordt verwoord in het rapport, maar dat het nog te veel ontbreekt aan maatregelen op landelijk en lokaal niveau.
Ons land heeft zich verplicht om het verstoorde
ecosysteem te herstellen. Dat had in 2020 al moeten gebeuren. De Raad van State
heeft de overheid opgeroepen om meer te doen aan het herstel van de Natura 2000
gebieden. Het rapport dat de commissie Remkes heeft uitgebracht heeft als
doelstellingen dat in 2030 de uitstoot van stikstof moet zijn gehalveerd en dat
in 2050 de natuur hersteld moet zijn. Het is een resultaatverplichting die in
een Natuurwet moet worden vastgelegd.
In de discussie hierna wordt gevraagd of er sancties zijn op het niet nakomen van de verplichting: antwoord nee. Te vrezen dat het rapport toch ergens in een la zal verdwijnen. De indruk bestaat dat “de politiek” in ons land de urgentie onvoldoende beseft: zou men op tijd wakker worden? Moet er eerst een klein rampje gebeuren? Aan de andere kant is het ook een aanspreekpunt voor rechts: focus op goed functionerende ecosystemen, die in het belang zijn van iedereen. Op lokaal gebied speelt de discussie over zogenaamde zonneweiden. Enerzijds aan te bevelen om meer zonne-energie binnen te halen ( ook langs snelwegen en op fabrieksdaken kan nog wel wat extra worden gedaan aan het opwekken van zonne-energie met glasplaten of folie) anderzijds af te wijzen omdat het gaat het ten koste van de biodiversiteit. De kalkstorting, die nu plaats vindt op de Ginkelse heide is alleen symptoombestrijding, het is volgens Christa beter wanneer de oorzaken van de verzuring en verschraling worden weggenomen. Er wordt ook aangedrongen om met het oog op de komende verkiezingen goed te letten op wat de partijen voorstaan op het gebied van biodiversiteit.
16 september 2020
David Ketel is voor het laatst als lid van onze taakgroep aanwezig. Door privéomstandigheden ziet hij zich genoodzaakt te bedanken als lid. Cor spreekt namens de taakgroep zijn dankbaarheid uit voor het vele werk dat door David in de loop van vele jaren is verricht. Spijtig dat er nu een einde aan komt. Groot respect voor de enorme kennis en volharding die David heeft getoond voor ons werk. Cor noemt o.a. het zonnepanelenproject, het boek over kerkverwarming en de landelijke aandacht die hij heeft ontvangen. Dubbel en dwars verdiende hij een lintje, wat ook verleend is. Als tastbaar blijk van onze waardering wordt hem een cadeaubon “overhandigd”
In zijn reactie stelt David dat hij ook dankbaar is dat hij zoveel jaren samen met ons bezig mocht zijn. Hij heeft ook veel gekregen en veel geleerd in al die jaren. Mocht in het begin heel sceptisch tegen het klimaatprobleem zijn aangekeken, mede door ons werk is het gevoelen veranderd, zeker binnen ons kerkelijke gemeente. Heel veel mooie momenten zijn er geweest: de zonnepanelenactie, de hemelwaterafvoer werkzaamheden, die binnen afzienbare tijd zullen plaats vinden, de gesprekken met de burgerlijke gemeente Ede, en vele andere gebeurtenissen. Hij ziet het lintje niet iets voor hem alleen maar ook voor heel onze taakgroep.
Hoe nu verder tijdens de Covid-19 pandemie
De digitale enquête, die Cor had rondgestuurd , komt nu ter sprake. Het blijkt dat de leden van de taakgroep in meerderheid er voor zijn om “gewoon” te vergaderen. Vergaderen via Zoom of Teams heeft bij velen niet de voorkeur.
Daarom willen we gewoon vergaderen in ruime zaal (zaal 1-2) in de Brink : “corona-afstand” gegarandeerd. Op 11 november van dit jaar en 6 januari 2021 plannen we dus onze vergaderingen hier. Hopelijk zal een groter aantal van onze leden dan aanwezig zijn. Voor wie er voor kiest om niet naar de vergadering te komen zal er zo mogelijk een Powerpoint Presentatie worden gemaakt en kan door de notulen een indruk worden gegeven van onze besprekingen.
In de loop van oktober 2020 is de 2e golf eerder opgetreden (en hoger en ernstiger dan verwacht). Alle "fysieke" bijeenkomsten zijn daarom afgelast. De bijeenkomst van 11-11-2020 zal bij wijze van experiment online worden gehouden.
Seizoen 2019-2020
8 januari 2020
Fred Cupido hield een inleiding over het boek van Herman Wijffels “de gulden snede”. Zijn inleiding was dit maal te volgen via de beamer in plaats van op papier.
Een duidelijk onderscheid maakt Wijffels tussen de mannelijke (
masculiene) benadering van de wereld en de vrouwelijke ( feminiene). De eerste
is meer gericht op ontwikkeling, sterker worden, graaien en gebruiken wat de
aarde te bieden heeft, terwijl de andere meer let op behouden, zorgen en tot
zijn recht laten komen. Vanuit de tijd dat de menselijke rede de boventoon ging
voeren (na de Verlichting-periode) kreeg het masculiene de kans niet alleen om
inzicht te verwerven, maar vooral om te beheersen en te exploiteren ten behoeve
van egoïstisch en materieel gewin. Maar nu komt de eeuw van de vrouw er aan en
in die eeuw zullen mannen hun feminiene kanten verder moeten ontwikkelen. (er gebeurt al veel: let
op de 2 Mariannes (Thieme en Minnesma) De wereld heeft een gebalanceerde
samenwerking nodig tussen authentieke mannelijke en vrouwelijke kracht.
In zijn eigen leven heeft Wijffels, ook als “bankman” steeds oog gehad
voor de zorgende kant. Grote waardering voor het werk van Raiffeisen, die de
kleine boeren ruimte gaf om hun bedrijf te kunnen runnen. Geld was daarbij het
middel om mogelijkheden te bieden en de coöperatieve vorm van de Raiffeisenbank
en de Boerenleenbank zorgde voor een klimaat waarin ondernemers elkaar hielpen.
Het bankwezen werd helaas meer en meer een zaak van hen, die geld zagen als
middel om (meer) geld te maken voor aandeelhouders en bankpersoneel. De
verlichting leidde tot kapitalisme. De zorg voor de medemens en de schepping
wordt daarin weggedrukt. Wijffels vindt dat die zorg de aandacht moet hebben.
Als mens ben je er ook voor de ander en draag je bij aan de ontwikkeling van
mens en wereld. Dit zijn een aantal punten uit de inleiding. Voor wie alles nog
eens na wil lezen is de bijlage toegevoegd.
Zoals altijd bood de inleiding heel wat stof ter bespreking.
Fred had zich moeten beperken tot een paar hoofdstukken van het boek en
beloofde om in de meivergadering met een vervolg te komen.
13 november 2019. Over plastic.
Gerard van der Laan en Reinier van den Berg bepaalden onze aandacht
daarna bij het thema Plastic. Gerard deed dit door een multimediapresentatie
met o.a. een filmpje “the plastic ocean”
Afvalverwerker SUEZ
Vervuiling in Indonesië
en sheets vanuit zijn werk bij TNO. TNO is een onafhankelijke onderzoek-organisatie, die op veel terreinen bezig is en overheid en bedrijfsleven adviseert. Gerard is bezig in de sector waar plastic onderzocht wordt op fabricage, samenstelling, gebruik en hergebruik in het kader van de transitie naar een circulaire economie. De hoeveelheid plastic neemt nog steeds enorm toe. Ons consumptiegedrag en inkomen bepalen de hoeveelheid plastic die we gebruiken. In Europa b.v. 10x zoveel als in Afrika. In ons land gebruiken we gemiddeld 1500 verpakkingen per persoon per jaar. Welvaartsgroei en urbanisatie in met name ontwikkelingslanden zorgt voor sterke toename, want we halen het niet meer bij de boer; het tegengaan van voedselbederf ( wat voor meer CO2 uitstoot zorgt) geeft ook meer plastic verpakking; ook het gemak en het onderweg zijn vraagt om plastic; daarnaast ook nog de commercie die allerlei producten wil promoten met nieuwere verpakking. Overigens zit maar 40 % van het plastic in verpakkingsmateriaal en wordt ook plastic gebruikt in de bouw en industrie (20%), automobielen (10%), elektronica (6 %), windmolens, zonneparken, kleding, huishoudelijke voorwerpen, matrassen, meubels, speelgoed etc. Soms wordt het eenmalig gebruikt, soms enkele jaren, soms vele jaren voordat het afval wordt. Er zijn ook heel wat soorten plastic van PET-flessen , polystyreen, polycarbonaat en andere verbindingen, die dikwijls in lagen met elkaar verbonden worden, wat het recyclen kan bemoeilijken. Ook bioplastic is op de markt, maar nog niet recyclebaar.
18-09-2019: 40 puntenplan van Urgenda
Cor hield de inleiding over het 40 puntenplan van Urgenda. Hij deed dat door onder meer gebruik te maken van een deel van de presentatie die Marjan Minnesma gegeven had, voorafgegaan door de indrukwekkende beelden van de 15 jarige Greta Thurnberg, die op een VN klimaatconferentie de wereldleiders confronteerde met een aanklacht en een oproep om werken aan een beter klimaat niet te laten bij mooie woorden maar daadwerkelijk er toe te besluiten. Urgenda wil dat de overheid niet achterblijft bij het realiseren van het Klimaatakkoord maar met goede maatregelen komt tot een vermindering van de CO2 uitstoot met 25 procent. De rechtbank gaf Urgenda daarin gelijk.Urgenda wil niet tegenover maar samen met de overheid hiertoe komen. Urgenda biedt daarom een 40 tal punten aan waardoor het inderdaad mogelijk moet zijn de doelstellingen te halen. In 2018 was de uitstoot nog 190 megaton, dat moet in 2020 166 megaton worden en dat gat is volgens Urgenda met de nodige maatregelen te dichten. 700 bedrijven en instellingen hebben zich bij de samenstelling van de 40 punten aangesloten. Op tal van terreinen is winst te boeken, zowel voor de overheid (die nu geld over heeft) als voor de bedrijven en de burgers in ons land. (Zie verder https://www.urgenda.nl/themas/klimaat-en-energie/40-puntenplan/ en https://www.urgenda.nl/wp-content/uploads/Urgenda-40-puntenplan.pdf )
In de discussie van onze taakgroep werd hierna gesproken over maximumsnelheidverlaging, bezwaren tegen biomassa-energie, de door de overheid gehanteerde berekeningsmethoden om doelen te halen. De overheid weet trouwens heel goed dat er wat gebeuren moet en zal dat ook moeten uitwerken. We zijn immers een rechtstaat, waar de wet en de rechter gezag hebben. Ook wat er op kleine schaal kan gebeuren wordt door ons besproken: woningisolatie, zonnepanelen, bandenspanning bijhouden, verspilling tegengaan, verlichting uitzetten en Led gebruiken, vergroening van daken (met aantekening: niet eenvoudig te realiseren en te onderhouden)
Aansluitend aan deze bespreking geven Gerben, Gerard vd L. en Han hun visie op wat er door ons als taakgroep kan worden gedaan. Zie: https://docs.google.com/document/d/1M05Bduc1JCAZpjvWbdiFqbUpjGi8bHy58N8unjicZV4/edit?ts=5caee28f
Vooral op bewustwording van de mogelijkheden om zelf wat te doen willen we aansturen, mogelijk een korte uitnodigende actie organiseren, meer publicaties op dit terrein in kerkbladen verzorgen en ook telkens via een link verwijzen naar onze website voor meer informatie.
Een subgroep bestaande uit Cor, Han, Harry en Gerben zal concrete voorstellen gaan ontwikkelen en in november daarover berichten ook met het oog op de actie die we willen opzetten voor de vastentijd 2020. In de januari vergadering willen we ruim tijd nemen om dit met elkaar te bespreken.
Seizoen 2018-2019
22 mei 2019
Koos van Noppen, pamflet "messentrekkers bij de Nachtwacht"We bespraken met elkaar het pamflet “Messentrekkers bij de Nachtwacht” in 2018 geschreven door Koos van Noppen uit Amersfoort. Ons taakgroeplid Fred Cupido verzorgt de inleiding. Het pamflet zet aan om Christenen hun leven te beteren, zo stelt Van Noppen. In een interview in Trouw merkt hij op: “Duurzaamheid is voor veel Christenen iets leuks voor erbij. Op zondagochtend eren ze God als Schepper van de wereld, om op maandagochtend in een zwaar vervuilend vliegtuig te stappen voor een weekje naar de zon. Genoeg Christenen die dat prima met elkaar kunnen combineren”. Zelf vindt hij dat onbegrijpelijk, een 'graad van milieubewusteloosheid' waar hij stil van wordt. Want als je gelooft dat God de mensen zijn schepping heeft toevertrouwd, moet dat volgens Van Noppen, werkzaam bij IZB, de vereniging voor zending in Nederland, wel invloed hebben op hoe je daarmee omgaat.
Voor meer informatie zie nederland.arocha.org/wp-content/uploads/sites/12/2018/05/Messentrekkers-bij-de-Nachtwacht.pdf ; ook in een artikel Trouw wordt hieraan aandacht besteed: www.trouw.nl/religie-en-filosofie/zonnepanelen-en-fairtradekoffie-maar-wel-gewoon-het-vliegtuig-in~ae9c26af/
april 2019
"Ons voedsel" (inleiding door Wim de Jong).Wim de Jong stelt zichzelf eerst voor als geboren op een boerderij in Bodegraven, jeugdig vrijwilliger in Colombia, na terugkomst 26 jaar melkveehouder in Bodegraven. Nadat bedrijf en grond in handen van Natuurbeheer is gekomen actief in voorlichting en advisering in binnen- en buitenland (vooral Bolivia) op veeteeltgebied.
Hij laat via een powerpoint-presentatie ontwikkelingen zien in de voedselproductie, het inkomensdeel van gezinnen dat aan voedsel besteed wordt, de enorme veranderingen in de agrarische sector ( in 1850 40 % van de arbeid op boerderij, in 2017 slechts 1,8 % die zorg draagt voor voedselproductie voor ons land en voor export). Nu de bevolking in ons land al voor 70% in steden woont is daar het zicht op wat er op een boerderij gebeurt afgenomen, wat leidt tot onkunde over wat er werkelijk gebeurt en tot verandering van de invloed op de politiek (wetten en regels die voor de agrarische sector worden gemaakt). Er lijkt een complot te zijn ontstaan om de voedselproductie, met name in de veehouderij en pluimveehouderij in een kwaad daglicht te stellen.
De veehouderij is maar voor een klein deel verantwoordelijk voor de CO2 uitstoot, evenals andere voedselproductie. Vervoer en industrie, huizenbouw en inrichting etc zorgen voor veel meer CO2.
Wim geeft aan dat ten aanzien van veehouderij veel wordt beweerd, waarvoor geen goede bewijsvoering wordt gegeven. Kritische stukken daartegen worden in de krant niet opgenomen, moet hij tot zijn teleurstelling vaststellen.
Hij wil niemand veroordelen die vlees eet en ook niemand die vegetariër of veganist is: ieder moet dat voor zich zelf uitmaken. Maar het is gewenst om zich goed op de hoogte te stellen van wat er aan de hand is. De link naar de powerpoint presentatie is: www.dropbox.com/s/27hgfwkctgtc19l/Rondom%20Vlees%20KMS%2010-04-2019.pptx?dl=0
De bespreking krijgt een vervolg in hetnajaar van 2019. Klaas van der Meulen zal een inleiding houden over de documentaire "Çowspiracy" www.cowspiracy.com/
27 februari 2019
Happiness-meter (inleiding door Gerben Spies).
Het CBS ontwikkelt de Happiness-meter. Niet alleen welvaart en exconomische groei zijn bepalend voor geluk. Er spelen ook andere factoren een rol. Gerben Spies verzorgde deze avond de inleiding. www.cbs.nl/nl-nl/onze-diensten/innovatie/project/geluksmeter
Gerben neemt ons op een interactieve manier mee om te ontdekken waar het geluk of welzijn van mensen mee te maken heeft. En dat onder het motto: Hoe komen we van Oneindige Groei naar Bruto Nationaal Geluk? Hij noemt als voorbeelden en nadelen van de Oneindige Groei de hedendaagse trends als de grootmacht en verleiding van Amazon om steeds meer goedkope dingen te kopen en de kijken kluseconomie, waar in steeds meer zzpers komen, die geen pensioenopbouw hebben.
Het Gross National Happiness Index (GNHI) is begonnen in 1972 door de 16 jaar jonge koning van Bhutan ( een staatje in de Himalaya met plm 700.000 inwoners), maar is later aangepast en verder uitgewerkt. In 9 domeinen moet te vinden zijn hoe het welzijn van zijn volk er voor staat. Door de interactieve medewerking van
onze werkgroep kwamen als belangrijke factoren voor een “geluksmeter”naar voren: arbeid, voldoende voedsel, gezondheid, goede leefomgeving, basisinkomen, educatie, gelijke kansen, onderdak, rechtvaardigheid, vrijheid van meningsuiting, mensenrechten, sociaal ondersteuningssysteem en, luchtveiligheid. Die bleken aardig overeen te komen met de 9 domeinen van de GNHI: educatie, geestelijke gezondheid, lichamelijke gezondheid, tijdsgebruik,, cultuur en veerkracht, goed bestuur, vitaliteit van de gemeenschap, ecologische diversiteit en levensstandaard. De VN heeft dit in haar SDG ook overgenomen als een geschikte meter om het welzijn van volken in kaart te brengen. In ons land is in 2018 de Monitor Brede Welvaart ontstaan waarin wordt aangegeven hoe het er op diverse terreinen
voor staat in ons land en in welke richting de trend gaat. Met een enorme hoeveelheid aan cijfers wordt het onderbouwd. ( zie de bijlage). B.v. lager opgeleiden en westerse en niet- westerse inwoners delen veel minder in de welvaart dan hoog opgeleiden en autochtone inwoners. Ook wordt daaruit duidelijk dat er op het gebied van duurzaamheid nog heel wat te verbeteren valt en ons land in Europees verband achter loopt. Dit geldt speciaal voor natuur en ecosystemen,
duurzame voedselproductie en klimaat en energie. Gerben stelde de vraag: kunnen we de gemeente Ede koploper maken in Bruto Lokaal Geluk?
9 januari 2019
Ede in 2050 Energieneutraal. Hoe doe je dat? Peter Scholtens (Gemeente Ede) legt het uit.
De drukbezochte voorlichtingsavond op 19 november 2018 tijdens het Bennekomse Klimaatweekend gaf aanleiding tot een fors aantal vragen. Op die avond was er te weinig gelegenheid om dieper op de vragen in te gaan. Peter Schotens was bereid om op onze vragen in te gaan op onze taakgroepbijeenkomst van 9 januari 2019.
Groene energie opwekken….
De gemeente Ede wordt vanuit de rijksoverheid gedwongen om er voor te zorgen dat er zoveel mogelijk duurzame energie wordt opgewekt. Daartoe is er subsidie beschikbaar voor zonnepanelen op daken en op weidegrond en voor windmolens. Er zijn al heel wat aanvragen maar het blijkt niet gemakkelijk om tot uitvoering over te gaan. Er moeten gesprekken met belanghebbenden ( vooral in agrarische en industriële sector) worden gevoerd, wat tijd en inspanning zal vergen.
Op particuliere daken zijn al heel wat panelen gelegd, maar op weiden of akkers nog niets. Gesproken wordt over belemmeringen die door de overheid zelf worden opgeworpen, over panelen langs A12 en A30, over belastingen en heffingen.
Warmtevoorzieningen
Er is wel veel in beweging maar ook wat betreft de warmtevoorzieningen is er nog geen duidelijke visie voor Bennekom. Het warm-water-net van de gemeente Ede via verbranding van biomassa (houtsnippers uit eigen bossen en agrarisch afval) komt vooral naar nieuwbouw in Ede, maar zal Bennekom niet gaan voorzien. Moeten we dan straks verder met Russisch gas of met groen gas? Ook waterstof en aardwarmte wordt genoemd. Allerlei gedachten worden geuit zowel door ons als door Peter Scholtens.
Hoe verder?
We kijken terug op een boeiend gesprek waarvan Peter Scholtens zei dat ook hij er van geleerd had.
Naar aanleiding van deze bespreking zullen Han (samenroeper), Gerben, Carel en Gerard (van der Laan) een notitie opstellen over de mogelijkheden, die er zijn voor ons in de transitie en hoe wij er aan kunnen meewerken door goede investeringen, door deelname aan projecten etc. Dit kan ook dienen om o.a. op onze website anderen attent te maken op wat ze zelf kunnen doen.
14 november 2018
Hans Achterhuis, (vervolg) bespreking van zijn boek: Koning van Utopia
Fred Cupido neemt ons weer mee naar Achterhuis’ boek “Koning van Utopia”. Hij heeft opnieuw een papier samengesteld met een resumé en met een aantal opmerkingen van diverse commentatoren erbij. Achterhuis geeft aan dat men bij het lezen van Thomas Moore het eerste deel niet voldoende aandacht heeft geschonken en snel door is gegaan naar deel 2 , de Utopia, en daarop de kritiek heeft laten komen. Moore had felle kritiek op het feit dat de rijken de “commons”, de gemeenschappelijke weidegronden en akkers, in bezit hadden genomen en daarmee de armen nog armer hadden gemaakt. Achterhuis heeft het over andere vormen van utopisch denken, waarin waarden gelden zoals die bij de Amish en bij een Franciscaans milieuproject Stoutenburg te zien zijn/waren. Hij ziet die als mini-utopieën, waarin gemeenschapszin, kleinschaligheid, leven met de natuur, rentmeesterschap gelden. Het meest anti- utopisch is wel dat het tekortschieten van mensen, die in een gemeenschap dicht op elkaar leven, als onvermijdelijk wordt beschouwd. Het antwoord daarop is niet perfectie, maar leren leven met onvolmaaktheid. Samenleven in een doorgaande oefening in empathie, in dienstbaarheid naar elkaar.
In dat kader noemt Achterhuis kleine utopieën: het pleidooi voor een basisinkomen ( doel: voorkomen van armoede). Een experiment dat in Dauphin (Canada) in 1973 hiermee plaats vond, wat aantoonbaar goed uitwerkte, werd helaas na 4 jaar stopgezet door de politiek. Ook er op lijkende kleine projecten elders (bv in Wageningen) werden stopgezet na verzet vanuit de “instanties”. In de discussie kwam telkens dit aspect naar boven: machten, politiek, structuren etc. maken het mini-utopieën moeilijk of zelfs onmogelijk om verder te kunnen komen. Opnieuw werden voordelen van het basisinkomen voor iedereen genoemd: geen armoede, minder criminaliteit, behoud van menselijke waardigheid. Gelukkig is er ook een kentering aan de gang waarbij allerlei groepen in de samenleving kans zien door te gaan. Binnen de structuren komen er goede initiatieven van de grond waarvan de hele gemeenschap kan profiteren. Genoemd werd de actie “Ede- doet- cheques” als een goed voorbeeld hiervan.
Hans Achterhuis, website: www.hansachterhuis.nl/
VPRO Boeken, interview met Hans Achterhuis: www.vpro.nl/boeken/programmas/boeken/2016/9-oktober.html Recensie in Trouw: www.trouw.nl/home/utopia~af2e3284/
Recensie in de Volkskrant: www.volkskrant.nl/cultuur-media/brekend-utopia-is-geen-utopie-~b24a6892/ Uitgever lemniscaat: www.lemniscaat.nl/boeken/koning-van-utopia/
17 september 2018
Bespreking Duurzame Troonrede 2018, uitgesproken door Volkert Engelsman
Het hoofdonderwerp is de “duurzame troonrede” die Volkert Engelsman, nummer 1 van de “duurzame 100” van 2017 van het dagblad Trouw, onlangs op “duurzame dinsdag” uitsprak. Hij heeft het niet alleen over de noodzaak om eerlijk te gaan rekenen, maar ook over “karma” als businessmodel, de kracht van de menselijke ontmoeting, de impact van biologische landbouw en de noodzaak om tegen de stroom in te zwemmen.
Korete samenvatting van bespreking: Hij pleit er onder andere voor om op de producten die je koopt in de winkel, niet alleen de “winkelprijs” maar ook de werkelijke (integrale) prijs van producten te tonen. Zoals de gevolgen voor het herstellen van milieuschade te laten zien in een opslag op de prijs. Wat dan blijkt is dat de “integrale” prijs van biologische en duurzaam geproduceerde producten in veel gevallen lager is dan de normale producten. Dat leidde tot een interessant gesprek.
Hoe bereken je de True Costs of Food? www.natureandmore.com/nl/vraag-antwoord/qa-true-cost-of-food
Tekst duurzame troonrede website: www.eosta.com/nl/nieuws/duurzame-troonrede-2018
Seizoen 2017-2018
7 maart 2018Wat bedoelt de invloedrijke duurzaamheids-econome Kate Raworth met haar Donut Economie? Voor informatie zie de websites: www.vpro.nl/programmas/tegenlicht/kijk/afleveringen/2017-2018/de-donut-economie.html , www.vpro.nl/buitenhof/speel~POMS_AT_11468396~kate-raworth-de-nieuwe-keynes~.html en www.groene.nl/artikel/verander-de-wereld-begin-met-een-potlood Ook in Trouw is er aandacht voor haar theorie: www.trouw.nl/cultuur/de-nieuwe-economie-ziet-eruit-als-een-donut~ad78787b/
Kate Raworth:
Ewald Engelen gaf op 9 januari 2018 in "Met Het Oog Op Morgen" een korte en heldere uitleg over de "Donut-econome" : www.nporadio1.nl/nos-met-het-oog-op-morgen/onderwerpen/440124-ewald-engelen-over-doughnut-economics
Uiteraard zijn er ook kritische geluiden; Ewald Engelen doet hiervan verslag in FTM: www.ftm.nl/artikelen/column-ewald-engelen-raworth-en-de-polder?share=1
Matthijs Bouman (FD): mathijsbouman.nl/geen-revolutie-s-v-p/
Magazine de Kamer: Aandacht voor samen: www.achmea.nl/SiteCollectionDocuments/De%20Kamer/Magazine-De%20Kamer.PDF
Sandra Phlippen (AD): www.ad.nl/economie/voor-wie-een-hekel-aan-economen-heeft~aa869fe1/
17 januari 2018
Brainstormen over in het oog springende activiteit om de energietransitie te versnellen in Bennekom. Genoemd werden:
a Klimaatloop in Bennekom langs duurzaamheidsprojecten
b. Hagenpreek
c. Actie voor verwarmde bankkussens in kerken
d. Hemelwaterafvoer Brinkstraatkerk
e. Opruimactie in het dorp om aandacht te krijgen voor zwerfvuil
f. In verband met transitie van auto’s naar electrisch rijden oplaadpalen laten plaatsen bij kerken
g. Promoten van de kringloopwinkel
h. Fairtraide actie naar de scholen toe
We spraken af na deze brainstormsessie het gehoorde te laten bezinken en op de volgende vergadering verdere plannen te ontwikkelen.
Het lijkt Ruud Koornstra op nationaal niveau te lukken de energiestransitie in gang te zetten: als wij het niet doen, wie doet het dan wel? zie www.vpro.nl/programmas/tegenlicht/kijk/afleveringen/2017-2018/op-energiemissie.html
15 november 2017
Stevo Akkerman, bespreking boek "Het klopt wel, maar het deugt niet"
Info over het boek: www.lemniscaat.nl/Non-fictie/Mens%20&%20Maatschappij/titels/9789047708827/Het%20klopt%20wel,%20maar%20het%20deugt%20niet
Voor een eerste indruk: vimeo.com/190928511
Uit onze bespreking:
Onder deze titel van het boek van Stevo Akkermans (ook Trouw-columnist) leidde Gerard Sipkema ons door het boekje heen. Hij toont aan dat velen in het dagelijks leven te maken krijgen met allerlei organisaties die de grenzen opzoeken van wat moreel toelaatbaar is: het klopt wel, maar het deugt niet. Je treft het aan overal om je heen: bij onderwijs en zorg: niet de professionaliteit staat voorop maar de strikte naleving van protocollen. Aandeelhouderswaarde, efficiency, maximaal rendement gaan boven rentmeesterschap. Politiek is economie geworden. Politici en managers zijn bang hun nek uit te steken, bang voor media, bang voor hun loopbaan. Gerespecteerde bedrijven werken mee aan belastingontwijking, terwijl ze zelf wel profiteren van publieke voorzieningen als infrastructuur en een defensieapparaat. Men verschuilt zich achter anonimiteit waardoor niemand zich meer direct verantwoordelijk voelt. Individuele mensen zitten gevangen in de structuren van het systeem.
De vraag is verder: hoe gaan we daar als mens, midden in deze samenleving en ook hier in Bennekom mee om? Waar halen we nog hoop vandaan als we ons niet willen laten leiden door angst voor het “systeem”. Daar is een gezamenlijke aanpak voor nodig: burgers, bedrijven, overheid en kerk. Je kunt al in het klein beginnen door keuzes te maken: welke bank, welke politieke partij, welke (energie)leverancier?
Al met al een ingewikkeld probleem, waar we als KMS in één avond uiteraard niet uitkwamen. We zullen er zeker later nog eens over verder praten.
Op 17 janauri 2018 hebben we hier verder over doorgesproken.
In dat gesprek komt aan de orde dat het van belang is om alert te zijn en in publicaties duidelijk te maken dat misstanden moeten verdwijnen. Daardoor mensen inspireren en mobiliseren en indien mogelijk pressie uitoefenen om iets te veranderen. Het economisch paradigma moet niet over alles heersen. Meer en meer aan de bel trekken en activisme kunnen soms nodig zijn. Het individu moet ook uitzicht hebben dat er iets echt kan veranderen. Daarbij moeten we het ook dichtbij huis zoeken. In dit verband werden ook de zorgsystemen genoemd. We moeten de kanalen gebruiken naar diaconieën en naar de burgerlijke gemeente, die we hebben. Ook positieve verhalen over hoe het anders kan kunnen helpen. Het interview kwam ter sprake dat Twan Huys had met Antonio Guterres, secretaris generaal van de VN. Inspirerend en indrukwekkend. Over veranderingen: geduld, geduld geduld, geduld, geduld, geduld en geduld. En verder over ongelijkheid: het is niet voor te stellen en niet acceptabel dat acht mannen evenveel bezitten als 50% van de wereldbevolking. Ga er maar even voor zitten, 45 minuten College Tour. www.ntr.nl/College-Tour/25/detail/Antonio-Guterres/VPWON_1283706#content
Seizoen 2016-2017
Onbeperkte vrijheid van meningsuiting!?19 april 2017
Inleiding door Fred Cupido aan de hand van zijn artikel in het blad "Confessioneel"
Nieuwsuur, uitzending 11-4-2017 vanaf minuut 14: 00: http://nos.nl/uitzending/23844-nieuwsuur.html
Nieuwsuur, uitzending maart 2016, vanaf minuut 30:00: http://nos.nl/uitzending/13744-uitzending.html
Immigratie en integratie
22 maart 2017
Een van onze taakgroepleden heeft als immigrant nogal wat ervaringen opgedaan over het integratietraject dat hij heeft doorlopen. Hoewel hij al vele jaren uitstekend is ingeburgerd zijn de hindernissen die hij heeft ervaren nog steeds heel actueel.
Tegenlicht, 12 maart 2017: de Wij-Samenleving in Rotterdam. http://www.vpro.nl/programmas/tegenlicht/kijk/afleveringen/2016-2017/wij-samenleving.html
Website Sociaal Cultureel Planbureau, rapport Integratie in zicht (december 2016) https://www.scp.nl/Publicaties/Alle_publicaties/Publicaties_2016/Integratie_in_zicht
Artikelen in Trouw: Rubriek "Levenslessen" van enkele geslaagde intergaties:
- 18-02-2017 https://www.trouw.nl/religie-en-filosofie/bojan-bajic-aanpassen-werd-mijn-tweede-natuur-~a28cfa93/
- 26-02-2017 https://www.trouw.nl/samenleving/de-levenslessen-van-rahma-el-mouden-verdien-evenveel-als-je-man-of-meer-~a7e5398d/
Verantwoordelijkheidsethiek en gezindheidsethiek bij vluchtelingenvraagstuk:
18 januari 2017
Lid van de Taakgroep en ervaringsdeskundige met betrekking tot islamitische vluchtelingen houdt een inleiding. Daarna gaan we met elkaar hierover in gesprek.
Lezing Jan Pronk tijdens NIVON bijeenkomst 16-09-2016: https://drive.google.com/file/d/0B5pF6XTy2JghMUdxLVdleWpraHM/view?usp=sharing
Universiteit Utrecht: brochure "Morele verantwoordelijkheden tegenover vluchtelingen.
https://drive.google.com/file/d/0B5pF6XTy2JghVDBKelFjR1B0ZnM/view?usp=sharing
NU.nl: Samenvatting standpunten politieke partijen over vluchtelingen (oktober 2015) : http://www.nu.nl/politiek/4146863/vluchtelingen-standpunten-van-politieke-partijen.html
Trouw, voorpagina 31 december 2016, reactie van ds Prosman (dat veel ophef veroorzaakte) op interview ds De Reuver over de islamvisie van de PKN: http://www.trouw.nl/tr/nl/5091/Religie/article/detail/4442105/2016/12/31/Pro-islamkoers-splijtzwam-binnen-Protestantse-Kerk.dhtml
Trouw, 31 december 2016, interview ds Rene de Reuver (scriba PKN):
http://www.trouw.nl/tr/nl/5091/Religie/article/detail/4442438/2016/12/31/Kerk-en-politiek-zijn-geen-gescheiden-terreinen.dhtml
Trouw, 7 januari 2017, interview Shadi Hamid"Wen er maar aan, de politieke islam blijft". http://www.trouw.nl/tr/nl/5091/Religie/article/detail/4445379/2017/01/08/Wen-er-maar-aan-de-politieke-islam-blijft.dhtml
Recht van de sterkste, over TTIP, CETA en ISDS
(september en november 2016)
Uitzending "Tegenlicht" http://www.vpro.nl/speel~VPWON_1240936~ttip-recht-van-de-sterkste-vpro-tegenlicht~.html
Seizoen 2015 -2016
No Time, Naomi KleinArtikel: https://downtoearthmagazine.nl/de-vijf-klimaatlessen-van-naomi-klein/
Samenvatting:
http://www.stopluchtverontreiniging.nl/wp-content/uploads/2015/03/samenvatting.pdf
Laudato Si, Paus Franciscus
De zorg voor ons gemeenschappelijk huis: http://laudato-si.nl/
Integrale tekst: htt https://www.kerknet.be/kerknet-redactie/artikel/lees-de-integrale-tekst-van-de-encycliek-laudato-si://
Raad van Kerken: http://www.raadvankerken.nl/pagina/3416/laudato_si
Klimaatconferentie 2015 te Parijs
Officiele website VN COP21: http://www.cop21.gouv.fr/en/ wesite
Europa.nu , algemene informatie over Europa en het klimaat in het bijzonder: https://www.europa-nu.nl/id/vjmhg41ub7pp/klimaatconferentie_parijs_2015_cop21
Seizoen 2014-2015
Kapitaal in de 21ste eeuw, Thomas PikettiRecensie Trouw: http://www.trouw.nl/tr/nl/4504/Economie/article/detail/3778302/2014/10/29/Waarom-iedereen-Piketty-moet-lezen.dhtml
Nu.nl: http://www.nu.nl/economie/3919898/moet-u-weten-theorie-van-econoom-thomas-piketty.html
Dit kan niet waar zijn, Joris Luyendijk
Uitzending Tegenlicht: http://www.npo.nl/vpro-tegenlicht/01-03-2015/VPWON_1232877
Kleine catechismus van het groene geloof
Artikel Trouw: http://www.trouw.nl/tr/nl/12164/Het-groene-geloof/article/detail/3373353/2013/01/12/Heilige-plicht-Kleine-catechismus-van-het-groene-geloof.dhtm
De parochie van Sint-Precarius, Geert van Istendael
Bespreking: http://www.ncpn.nl/manifest/2013/01/parochie.htm
Seizoen 2013-2014
Groene filosofie, Roger ScrutonThe Guardian: recensie: https://www.theguardian.com/books/2011/dec/28/green-philosophy-roger-scruton-review
Het volledige Engelstalige boek: https://www.theguardian.com/books/2011/dec/28/green-philosophy-roger-scruton-review
2013 en eerdere jaren
Red hen die geen verweer hebben, Huub OosterhuisBoekje, pamflet: http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/article/detail/3274023/2012/06/20/Red-hen-die-geen-verweer-hebben.dhtml
De utopie van de vrije markt, Hans Achterhuis
Artikel: http://www.worldforthinkers.com/2011/06/boekbespreking-de-utopie-van-de-vrije-markt/
Artikel: http://www.volkskrant.nl/recensies/de-utopie-van-de-vrije-markt~a3857478/
Duurzaamheid bij de Amish en de benedictijnen
Artikel: https://wi.christenunie.nl/k/news/view/295837/424189/duurzaamheid-(martine-van-meekeren-vonk).html
ik ben rijk geworden met deze geprogrammeerde gehackte pinautomaat
BeantwoordenVerwijderenNadat ik klaar was met studeren, was er geen werk, dus besloot ik een klein bedrijf te beginnen, maar het geld was niet genoeg, ik sloot het bedrijf, het werd erg moeilijk voor mij, ik was het enige kind van mijn ouders en mijn ouders. Ze zijn allebei oud, ze geloven in mijn dagelijkse voeding, op een dag zag ik tijdens het surfen op internet een bericht over hoe deze NIEUWE VERVANGEN ONTVANGEN ATM-KAART een geldautomaat kan hacken en een groot bedrag kan opnemen, dus nam ik contact op met het bedrijf via uw e-mail. Tot mijn grootste verbazing ontving ik de kaart een paar dagen nadat ik een kleine vergoeding voor de kaart had betaald. Deze blanco ATM-kaart is een geweldig en prachtig product. Ik zou nooit geloven dat al deze dingen die ik vandaag heb kunnen worden verworven met deze grote vreugde in mijn hart, daarom breng ik het goede nieuws over ... Het leven is positief en geduldig zijn, in de overtuiging dat grote dingen mogelijk zijn en kan gebeuren in seconden. .. BRAIN HACKERS TECH WORLD heeft mijn leven veranderd ... Godzijdank kun je een e-mail sturen naar VIA (brainhackers@aol.com)